Το να γράψει κανείς περί κλιματικής αλλαγής είναι μάλλον τετριμμένο και σίγουρα ο Μηχανικός έχει ελλιπείς γνώσεις σε ένα θέμα το οποίο άπτεται διαφορετικής επιστημονικής εξειδίκευσης. Συνεπώς, η διαθέσιμη γνώση στα χέρια του Μελετητή Μηχανικού προκειμένου να ποσοτικοποιήσει το πλέον διαδεδομένο κλιματικό φορτίο, την ανεμοπίεση, παρατίθεται στους ισχύοντες κάθε φορά κανονισμούς κάθε χώρας. Έως το τέλος της δεκαετίας του 2000, οπότε και άρχισαν στη χώρα μας να εφαρμόζονται οι Ευρωκώδικες (πρότυπα ΕΝ1990-1999), τα φορτία ανέμου υπολογίζονταν από τον «Κανονισμό Φορτίσεως Δομικών Έργων» (ΒΔ/10-12-45 (ΦΕΚ 325/Α/45), όπως διορθώθηκε με το ΦΕΚ 171/Α/46). H τιμή της πίεσης (με φορά βαρυτική) λαμβάνετο ίση προς 100-150 kg/m², ενώ για τα υπόστεγα προβλεπόταν άνωση (με φορά προς τα επάνω) ίση προς 60 kg/m². Θεωρώντας μία μέση πίεση 100 kg/m², την πυκνότητα του αέρα ίση προς 1,25 kg/m³ και την εξίσωση q = ½ * ρ * v² (q η ανεμοπίεση, ρ η πυκνότητα του αέρα και v η ταχύτητα του ανέμου), προκύπτει ταχύτητα ανέμου 40m/s ή 144km/h, στην οποία βέβαια περιλαμβάνονται και οι επαυξήσεις λόγω στιγμιαίων ριπών. Το ισχύον πλέον πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ1991-1-4, με βάση το οποίο υπολογίζεται η ανεμοπίεση, αξιοποίησε όλη τη γνώση του περασμένου αιώνα και έγινε πολύ αναλυτικότερο, λαμβάνοντας πλέον υπόψη παραμέτρους όπως ανάγλυφο εδάφους, ορεογραφία, απόσταση από ακτογραμμή κλπ. Το βασικό μέγεθος του υπολογισμού είναι η βασική ταχύτητα του ανέμου, η οποία ισούται με 33m/s για περιοχές έως 10km από την ακτογραμμή και 27m/s για τις υπόλοιπες περιοχές. Επιπλέον αυτού, λαμβάνεται υπόψη συντελεστής αιχμής, συντελεστής ασφάλειας φόρτισης (ίσος προς 1,50) κλπ. Συνεπώς, μία ταχύτητα σχεδιασμού προσεγγιστικά υπολογίζεται ίση προς 130 km/h, η οποία κυμαίνεται από 10 έως 12 στην κλίμακα Beaufort. Συνάγεται λοιπόν το συμπέρασμα ότι ο Μηχανικός είναι καλυμμένος από κανονιστικής άποψης προκειμένου να αντιμετωπίσει ανέμους επιπέδου ανεμοστρόβιλου.

Οι αστοχίες λόγω ανεμοπίεσης εντοπίζονται ως επί το πλείστον – αν όχι αποκλειστικά – σε ελαφριές κατασκευές από χάλυβα, αλουμίνιο, γυαλί και ξύλο, όπως μεταλλικά υπόστεγα, ξύλινα στέγαστρα, υαλοπετάσματα αλουμινίου κλπ. Οι κατασκευές αυτές έχουν ένα κοινό γνώρισμα: Δεν έχουν ως φέρον υλικό το σκυρόδεμα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον σε όλη τη διάρκεια του 20^ου αιώνα στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί τεχνογνωσία στους Μηχανικούς και στους Κατασκευαστές. Έτσι λοιπόν, ο σχεδιασμός και η κατασκευή π.χ. ενός ξύλινου στεγάστρου σε ένα μπαλκόνι οικοδομής αφέθηκε στην «εμπειρία» του εκάστοτε τεχνίτη, από την οποία προφανώς απουσιάζει η γνώση υπολογισμού κλιματικών φορτίων. Μάθαμε εν ολίγοις να σεβόμαστε τα κατακόρυφα φορτία (ίδια βάρη, φορτία χρήσης) και τα σεισμικά φορτία (λόγω του ότι στα βαριά κτήρια μπετόν οι αδρανειακές σεισμικές δυνάμεις σε μία σεισμογενή χώρα όπως η Ελλάδα είναι κρίσιμες), αλλά όχι τα κλιματικά φορτία. Κρυφτήκαμε πίσω από την «κλιματική αλλαγή» ή από τη «θεομηνία» για να αναζητήσουμε άλλοθι για τις ανθρώπινες και υλικές απώλειες. Η επικίνδυνη αυτή πρακτική οφείλει να αλλάξει με ευθύνη κυρίως των Μηχανικών, προκειμένου να αποφευχθούν στο μέλλον αστοχίες και ατυχήματα, πόσο μάλλον δε δυσμενή και ανυπολόγιστα όπως στην περίπτωση της Χαλκιδικής, στις 11 Ιουλίου του 2019.

Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλους του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», στο πλαίσιο της διαρκούς κατάρτισης και επιμόρφωσής τους, είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με τα ανωτέρω θέματα, εφαρμόζοντας και αξιοποιώντας όλες τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις και την πολυετή και πλούσια εμπειρία τους στο σχεδιασμό κάθε τεχνικού έργου.

Συντάκτης:

Γιώργος Παλάσκας, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός, Τομέας Στατικών Μελετών & Ελέγχου Στατικής Επάρκειας

Αναδημοσίευση από https://bit.ly/2KRDeIP